Nap

 Nap (တရေးတမော အိပ်ခြင်း)

Image credit to Freepik.com

တရေးတမောအိပ်ခြင်းက အထောက်အကူဖြစ်သလား? ဒါမှမဟုတ် သင့်ရဲ့တစ်နေ့တာကို နှောင့်ယှက်လိမ့်မလား?

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အိပ်စက်ခြင်းကို ညဘက်အိပ်ချိန်တွေမှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ တစ်ရေးတစ်မောအိပ်ချိန်တွေမှာပဲဖြစ်ဖြစ် အဆင့်(၄)ဆင့်စီနဲ့ မိနစ်(၉၀)ခန့် အိပ်စက်ခြင်းစက်ဝန်းဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။ တရေးတမောအိပ်ခြင်းဟာ ငါးမိနစ်မှ သုံးနာရီအထိ ကြာရှည်နိုင်တဲ့ကြောင့် ၎င်းမှာ အပြည့်အဝအိပ်စက်ခြင်း သို့မဟုတ် အဆင့်အနည်းငယ်သာ ပါဝင်နိုင်ပါတယ်။ သင်အိပ်ပျော်နေစဉ် ပထမ နှစ်မိနစ်မှ ငါးမိနစ်အတွင်း အဆင့်(၁)အိပ်စက်ခြင်းသို့ ရောက်ရှိပါတယ်။ နောက်ထပ် မိနစ်(၃၀)ကြာလျှင် အဆင့်(၂)အိပ်စက်ခြင်းသို့ ရောက်ပါတယ်။ အဆင့်(၂)မှာ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကျဆင်းခြင်း၊ ကြွက်သားများပြေလျော့လာပြီး အသက်ရှူခြင်းနှင့် နှလုံးခုန်နှုန်း ပုံမှန်ဖြစ်လာပါတယ်။ အိပ်ချိန်ဗိုင်းလိပ်များဟုခေါ်တဲ့ အာရုံကြောလှုပ်ရှားမှုတွေ လျင်မြန်စွာကွဲထွက်မှုကြောင့် အာရုံကြောများ တညီတညွတ်တည်း လောင်ကျွမ်းလာကာ cortex ကိုဖြတ်ပြီး လှုပ်ရှားမှုလှိုင်းများကို ဖန်တီးပါတယ်။ အဆင့်(၃)အိပ်စက်ခြင်းသို့ ရောက်လာတဲ့အခါ သို့မဟုတ် နှေးကွေးတဲ့ လှိုင်းဖြင့် အိပ်စက်ခြင်းမှာ နျူရွန်များ ပေါင်းစပ်လိုက်သည်နှင့်အမျှ လှိုင်းလုံးများ တိုးလာပါတယ်။ ဤအဆင့်ဟာ မိနစ်(၂၀)မှ (၃၀)ခန့်ကြာပြီး သင်၏အနက်ရှိုင်းဆုံးအိပ်စက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ထို့နောက် တစ်ရေးတစ်မောမှာ (၁၀)မိနစ်မှ (၂၀)မိနစ်ခန့်ကြာတဲ့ REM အိပ်စက်ခြင်းသို့ သင်ဝင်ရောက်ပါတယ်။ REM တွင် ဦးနှောက်က နိုးကြားနေချိန်ရှိ ဦးနှောက်လုပ်ဆောင်ချက်နှင့် ပိုတူပါတယ်။ REM ၏အဆုံးဟာ အိပ်စက်ခြင်းစက်ဝန်းတစ်ခုပြီးဆုံးကြောင်း အချက်ပြပါတယ်။

 

 

ဒါပေမယ့် တရေးတမောအိပ်တာက သင့်ကို ပိုကောင်းစေမှာလား? ကောင်းပြီ အဲဒါက တချို့အရာတွေအပေါ် မူတည်ပါတယ်—အထူးသဖြင့် တရေးတမော အိပ်တဲ့အဆင့်တွေ ပါဝင်ပါတယ်။ အဆင့်(၂)အိပ်စက်ခြင်းမှာ အဓိကအားဖြင့် မိနစ်(၃၀)တရေးတမောအိပ်ပါ။ အဆင့်(၂)အိပ်စက်ခြင်းက သင်ယူမှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အာရုံကြောများကြားရှိ synapses တွေကို ကောင်းစေမယ့် ရေရှည်စွမ်းအားနှင့် ဆက်စပ်နေပါတယ်။ မိနစ်(၂၀) မှ (၃၀) အထိ တရေးတမောအိပ်ခြင်းက အဆင့်(၃)၏ နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက် အိပ်ပျော်ခြင်းကို ရပ်တန့်စေပြီး နိုးထဖို့ အတော်လေး လွယ်ကူစေပါတယ်။ မိနစ်(၃၀) မှ (၆၀)အထိ တရေးတမောအိပ်ခြင်းက အဆင့်(၂)၏ အကျိုးကျေးဇူးများရှိပြီး အဆင့်(၃)၏ ပိုမိုနက်ရှိုင်းတဲ့ အိပ်စက်ခြင်းသို့ ပို့ဆောင်ပေးပါတယ်။ အဆင့်(၃)မှာ  ဦးနှောက်အများအပြားဟာ ရေတိုမှတ်ဉာဏ်သိုလှောင်မှုမှ အချက်အလကတွေကို ရေရှည်သို့ လွှဲပြောင်းဖို့ အတူတကွ လုပ်ဆောင်ကြပါတယ်။ သိုလှောင်မှု၊ တည်ငြိမ်မှုနှင့် ရေရှည်မှတ်ဉာဏ်ကို အားကောင်းစေတဲ့ အိပ်စက်မှု လှိုင်းတံပိုးတွေကို နှေးကွေးတဲ့လှိုင်းများဖြင့် ချိတ်ဆက်ပေးပါတယ်။ အဆင့်(၃)ဟာ နိုးထဖို့ အခက်ခဲဆုံးအဆင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မိနစ်(၃၀) မှ (၆၀)အထိ တရေးတမောအိပ်တာက အသိဥာဏ်ဆိုင်ရာ အကျိုးကျေးဇူးတွေ ရနိုင်ပေမယ့် အဲဒီအကျိုးကျေးဇူးတွေက နိုးထပြီး (၁၅)မိနစ်လောက်အထိ မသက်သာပါဘူး။

 

မိနစ်(၆၀)မှ (၉၀)အထိ တရေးတမောအိပ်ခြင်းဟာ REM အဆင့်သို့ရောက်ပါတယ်။ REM တွင်ရှိစဉ်မှာ တားစီးမှုနှင့်သိမြင်မှုထိန်းချုပ်မှုများအတွက် အဓိကတာဝန်ရှိတဲ့ prefrontal cortex ဟာ တက်ကြွမှုလျော့နည်းလာသည်။ ဤအတောအတွင်း စိတ်လှုပ်ရှားမှုနှင့်လှုံ့ဆော်မှုဆိုင်ရာဆက်စပ်တဲ့ amygdala နှင့် cingulate cortex တို့က အလွန်တက်ကြွကြပါတယ်။ ထိုအရာများပေါင်းစပ်ခြင်းဟာ REM အိပ်နေစဉ်အတွင်း ထူးထူးဆန်းဆန်းအိပ်မက်များဆီသို့ ဦးတည်သွားကြောင်း သုတေသီများက ယူဆခဲ့ကြပါတယ်- တားဆီးနှောင့်ယှက်မှုနှင့် သိမြင်နိုင်စွမ်းထိန်းချုပ်မှု ကျဆင်းခြင်းဟာ တောရိုင်းအသင်းအဖွဲ့များဆီသို့ ဦးတည်သွားနိုင်သည်နှင့် amygdala နှင့် cingulate cortex လုပ်ဆောင်ချက်ကြောင့် အဆိုပါဆက်နွယ်မှုများက စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာအကြောင်းအရာများကြားမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။ သုတေသီအချို့က ဤအဆင့်က နိုးလာသောအခါမှာ စိတ်ကူးစိတ်သန်းများကြား ဆန်းသစ်တဲ့ချိတ်ဆက်မှုများ ပြုလုပ်နိုင်ရန် ကူညီပေးနိုင်သည်ဟု သုတေသီအချို့က ယူဆကြပါတယ်။ REM ကာလအတွင်း ဦးနှောက်လုပ်ဆောင်ချက်ဟာ နိုးထရန် နီးကပ်လာတဲ့ကြောင့် တရေးတမောအိပ်ချိန် ပိုရှည်ပေမယ့်လည်း အဆင့်(၃)ထက် REM မှ နိုးထရန် ပိုမိုလွယ်ကူနိုင်ပါတယ်။

 

နေ့၏အချိန်ကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။ နက်နဲတဲ့ အဆင့်(၃)အိပ်စက်ခြင်းအတွက် ကျွန်တော်တို့ရဲ့လိုအပ်ချက်ဟာ တစ်နေ့တာလုံးမှာ တဖြည်းဖြည်း တိုးလာပါတယ်။ ဒါကြောင့် နောက်ပိုင်းမှာ တရေးတမောအိပ်ရင် ညဘက်အိပ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ အိပ်စက်မှုဖိအားကို သင်ကိုယ်တိုင် လုယူနိုင်ပါတယ်။ REM အိပ်စက်ခြင်းအတွက် ၎င်းဟာ မဖြစ်ပါ။ REM ၏ကြာချိန်ဟာ နံနက်ပိုင်းအချိန်တွေမှာ ဖြစ်ပေါ်တတ်တာကြောင့် နံနက်တရေးတမောအိပ်ခြင်းကို REM က လွှမ်းမိုးထားကာ နေ့လယ်တစ်ရေးအိပ်ခြင်းဟာ REM နှင့် နှစ်ခြိုက်စွာအိပ်စက်ခြင်း၏ အစိတ်အပိုင်းများနှင့် တူညီပြီး ညနေတရေးတမောမှာ ပိုမိုနက်ရှိုင်းစွာအိပ်စက်ခြင်းပါဝင်ပါတယ်။

 

တရေးတမောအိပ်စက်သူတွေမှာ တရေးအိပ်ခြင်းမှ သိမြင်နိုင်တဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေကို အမြဲတစေ ပြသပေမယ့်လည်း တရေးတစ်မော မအိပ်သူတွေမှာတော့ ထိုအရာတွေကို မပြသတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုဖြစ်တာဟာ တရေးတမောအိပ်သူတွေက ပေါ့ပါးစွာအိပ်စက်နိုင်ကာ အိပ်စက်ခြင်းအဆင့်တွေကို ပိုမိုလွယ်ကူစွာ ရွေ့လျားနိုင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သုတေသီများက ယူဆကြပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာ တရေးတမော မအိပ်သူတွေကတော့ တရေးအိပ်နေချိန်မှာ ပိုမိုနက်ရှိုင်းစွာ အိပ်စက်ခြင်းကို ခံစားရနိုင်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ၎င်းတို့ကို ကြမ်းတမ်းသွားစေပါတယ်။ ဒါဆို တရေးတမောအိပ်ခြင်းက ကူညီပေးမှာလား? ကောင်းပြီ လက်တွေ့စမ်းသပ်ပြီး ရှာဖွေရန် နည်းလမ်းတစ်ခုသာရှိပါတယ်။